Lục Tổ Huệ Năng: Kệ Vô Tướng

Người Việt Nam có câu:

thứ  nhất là tu tại gia

thứ nhì tu chợ thứ ba tu chùa

hoặc những câu như: thuốc đắng giã tật / lời thật mất lòng … tất cả đều có trong Kinh Pháp Bảo Đàn do Lục Tổ Huệ Năng thuyết. Đây là những lời nói thẳng, nói thật, không hề quảng cáo lôi kéo người ta vào bất cứ tôn giáo nào. Trong Phẩm Quyết Nghi III, Lục Tổ Huệ Năng nói: Hỡi các vị thiện tri thức, bằng muốn tu hành, tu ở nhà cũng được, không cần phải tu ở chùa. Ở nhà mà tu được, cũng ví như người ở đông phương lòng lành. Còn ở chùa mà tu chẳng nên thì cũng giống như người ở tây phương lòng ác. Giữ lòng thanh tịnh chính là tự tánh tây phương vậy.

Rồi Lục Tổ đọc bài

kệ vô tướng

Tâm bình hà lao trì giới

Hạnh trực hà dụng tu thiền

Ân tắc hiếu dưỡng phụ mẫu

Nghĩa tắc thượng hạ tương lân

Nhượng tắc tôn ti hòa mục

Nhẫn tắc chúng ác vô huyên

Nhược năng toản mộc xuất hỏa

Ứ nê định sinh hồng liên

Khổ khẩu đích thị lương dược

Nghịch nhĩ tất thị trung ngôn

Cải quá tất sanh trí huệ

Hộ đoản tâm nội phi hiền

Nhật dụng thường hành nhiêu ích

Thành đạo phi do thí tiền

Bồ đề chỉ hướng tâm mích

Hà lao hướng ngoại cầu huyền

Thính thuyết y thử tu hành

Thiên đường chỉ tại mục tiền

Diễn ngâm:

Kệ vô tướng

Lòng ngay chẳng cần giữ giới

Ý thẳng chẳng phải tu thiền

Công cha nghĩa mẹ đáp đền

Nhịn trên nhường dưới sâu bền có nhau

Nhường thì sẽ yên vui hòa thuận

Nhịn thì không xấu ác tới lui

Khoan gỗ lấy được lửa trời

Sen hồng vẫn mọc từ đời bùn đen

Thuốc có đắng mới mong hết bịnh

Lời có cay mới thức tỉnh người

Sửa lầm lỗi trí huệ sinh

Bo bo thành kiến khiến mình mất vui

Hàng ngày mở rộng lòng như nước

Đạo thành công không tốn một đồng

Bồ đề cốt ở tấc lòng

Tội chi vất vả tìm vòng ảo hư

Nghe pháp này tu hành sẽ thấy

Cửa thiên đường ngay trước mắt ta

tường vũ anh thy