dương phụ hành : thơ Cao Bá Quát

Đặc biệt bài dương phụ hành ông làm trong thời gian đi quân thứ  chuộc tội ở Mã Lai, Tân Gia Ba. Bài này ông vừa là một chuyên viên thu hình, vừa là diễn viên thi sĩ. Ông tả một thiếu phụ Tây phương (có lẽ là người Anh Cát Lợi) mặc áo trắng như tuyết. Nàng ngồi tựa vào chồng, dưới ánh trăng trong sáng trên thuyền nàng. Nhìn sang thuyền Việt Nam có ánh đèn sáng, nàng ríu rít nói chuyện với chồng. ( chắc là nàng nói về cái thuyền lạ, người lạ.) Tay nàng cầm một chén sữa, dáng điệu uể oải. Gió biển thổi rất lạnh về đêm, có lẽ nàng không chịu nổi, nghiêng mình đòi chồng nâng dậy.

Đó là tất cả hình ảnh và động tác, như một khúc phim đen trắng không âm thanh. Chỉ có gió biển là nhạc đệm. Cuối cùng ông buông một tiếng thở dài: Họ đâu biết có một người Việt Nam đang trong cảnh phân ly.


Dương Phụ Hành

Tây Dương thiếu phụ y như tuyết

Độc băng lang kiên tọa thanh nguyệt

Khước vọng Nam thuyền đăng hỏa minh

Bả duệ nam nam hướng lang thuyết

Nhất uyển đề hồ thủ lãn trì

Dạ hàn vô ná hải phong xuy

Phiên thân cánh thiến lang phù khởi

Khởi thức Nam nhân hữu biệt ly

Cả bài thơ lại chỉ để nhớ thương người trăm năm nơi quê nhà ngóng đợi. Đó là cái tình ẩn trăm năm hơn một lần hò hẹn mà cứ mãi chia xa.


Thiếu Phụ Tây Dương

Áo thiếu phụ trắng phau như tuyết

Tựa vai chồng trăng biếc đêm say

Ánh đèn thuyền Việt lung lay

Liếc sang ríu rít nàng lay áo chồng

Ly sữa ngọt tay hồng uể oải                         

Gió căm căm biển phả rùng mình

Nàng đòi chồng đỡ thân hình

Bỗng ta trơ trọi trong tình biệt ly

tường vũ anh thy 1982 ( trích CAO BÁ QUÁT: GIỮA HỒN THIÊNG SÔNG NÚI, Ức Trai xuất bản 1985 )